Assertiviteit en grenzen aangeven

Veel mensen vinden het lastig om hun grenzen aan te geven. Uit angst voor afwijzing, conflict of kritiek zeggen ze eerder ja dan nee. Helaas werkt deze oplossing niet goed. Door je grenzen niet te kunnen uitspreken raak je jezelf langzaam kwijt. Op den duur voel je frustratie of vermoeidheid, omdat je voortdurend voorbijgaat aan wat je zelf nodig hebt. Jezelf wegcijferen kan zodoende leiden tot angst, hulpeloosheid, boosheid en depressie.

Onderliggend hieraan kan het idee zijn dat een eigen mening of eigen wensen hebben je kwetsbaar maakt of dat je in bepaalde situaties simpelweg niet voor je mening uit mag komen. Een manier om frictie of conflict te vermijden is dan om je zoveel mogelijk meegaand op te stellen, te "pleasen". De gezonde oplossing is echter jezelf toestaan om jezelf te zijn. Dat is overigens wel wat anders dan perfect zijn. Het gaat er juist om ook je minder goede kanten, je emoties, je meningen, je voorkeuren, je smaak te laten zien.

Oude overtuigingen loslaten

Gedachten als ‘ik moet aardig gevonden worden’ of ‘nee zeggen is egoïstisch’ kunnen diep ingesleten zijn. Zulke overtuigingen zorgen ervoor dat je vooral gericht bent op de ander. In therapie onderzoeken we waar die patronen vandaan komen en wat er gebeurt als je wél ruimte inneemt.

Hieronder volgen een aantal andere voorbeelden van overtuigingen die een belemmering vormen om op een gezonde manier voor jezelf op te kunnen komen:

• "Assertiviteit is hetzelfde als altijd je zin krijgen"
  Deze overtuiging verwart assertiviteit met agressie. Assertiviteit is niet bedoelt als strategie om je zin te krijgen maar bedoeld om je op gelijke voet met andere mensen te plaatsen.


• "Assertief zijn betekent egoïstisch zijn"
  Veel mensen zijn opgevoed met het idee dat wanneer ze hun voorkeuren laten weten, ze egoïstisch zijn. Deze personen vinden het echter wel vaak prima dat anderen hun voorkeuren uiten. Alleen zij moeten zelf aan deze regel voldoen.


• "Passiviteit is de manier om gewaardeerd te worden"
  Veel mensen denken dat de enige manier waarop ze gewaardeerd worden is door een onderdanige rol aan te nemen of door de voorkeuren van anderen naar hen terug te spiegelen (“Je vond het stuk leuk? Oh, ja, ik ook...”).


• "Ik ben alleen de moeite waard zolang ik iets voor een ander doe"
  Natuurlijk is het goed om dingen voor andere mensen te doen.Maar als we dit tot het uiterste doorvoeren, kunnen er problemen ontstaan. Bijvoorbeeld dat je je schuldig, egoïstisch of waardeloos voelt wanneer je iets doet wat zelf je leuk vindt.


• "Het is onbeleefd om het oneens te zijn"
  Dit is een sociale regel die leidt tot veel ongemakkelijke gesprekken waarin mensen die zich anders voelen gewoon veel glimlachen en knikken.


• "Als anderen het niet met me eens zijn, dan heb ik het mis"
  Veel mensen groeien op met het gevoel dat hun eigen ideeën en meningen er niet toe doen of dat die van anderen altijd beter zijn. Wacht je gewoonlijk tot anderen hun mening geven? Als zij andere opvattingen hebben dan jou, schaamt je je dan of verander je je mening? Vind je dat je geen recht hebt op een mening?


• "Ik moet alles doen wat van me gevraagd wordt"
  Als je dit gelooft, dan zul je erop moeten vertrouwen dat andere mensen je niet vragen iets onredelijks te doen. Je zult het gevoel hebben dat je niet het recht hebt om jezelf te verdedigen of om "nee" te zeggen. Hierdoor is de regie over jouw leven altijd in handen van anderen.


• "Andere mensen kunnen mijn assertiviteit niet aan"
  Deze overtuiging komt meestal voort uit het door elkaar halen van assertief en agressief gedrag, en leidt ertoe dat mensen een passieve stijl aannemen.


• "Als ik begin met mij uit te spreken, zal ik nooit meer kunnen stoppen"
  Veel mensen met een passieve stijl voelen regelmatig een druk in zichzelf opbouwen. Ze zijn van binnen woedend omdat hun leven door anderen wordt beheerst. En tegelijkertijd bang voor wat er zal gebeuren als ze zich gaan uiten.


• "Mijn mening doet er niet toe"
  Veel mensen die een passieve houding aannemen, doen dat omdat ze vinden dat de mening van anderen belangrijker is dan die van henzelf. In bepaalde situaties kan dit waar zijn. Een scheepskapitein weet waarschijnlijk meer van navigatie dan jij. Als het echter om jouw leven gaat, dan is jouw mening buitengewoon belangrijk.


• "Mensen zouden gewoon attenter moeten zijn"
  Sommige mensen vinden dat ze het niet zouden moeten vragen, dat ze niet assertief zouden hoeven te zijn. De ander zou gewoon moeten weten wat je voelt en wat je wilt en daar rekening mee houden. Maar helaas dat doen ze niet....


• "Ik ben bang om assertief te zijn en te falen"
  Dit is een terechte angst. Want je zal gegarandeerd falen. Iedereen die betere assertiviteitsvaardigheden probeert te leren, krijgt te maken met interacties die niet zo goed verlopen als gepland. Betekent dit dat je nooit zult verbeteren? Natuurlijk niet. Herinner jezelf eraan dat het bij assertiviteit gaat om vaardigheden die tijd en geduld kosten om te leren.

Assertiviteit stelt je in staat jezelf te zijn

Assertiviteit gaat niet over hard of dominant zijn, maar over jezelf serieus nemen. In sessies leer je jouw grenzen herkennen en uitspreken, met respect voor jezelf én voor de ander. Zo ontwikkel je een gezonde balans tussen geven en ontvangen en ontstaat er rust in contact met anderen.

Leer je eigen grenzen respecteren

Lukt het jou niet of niet voldoende om aan te geven waar jouw grenzen liggen? Dan nodig ik je graag uit om contact op te nemen voor een kennismakingsgesprek. Samen gaan we dan aan de slag om jouw vermogen tot het bewaken van je grenzen te vergroten. Je bent van harte welkom.